Eén slaap voorwaarts, twee stappen terug...
Net nu je dacht, het hele slaapgebeuren op een rijtje te hebben, valt ineens alles in duigen. Dutjes worden een nachtmerrie! Je baby, die ooit sliep als een engel, is nu een nachtbraker. Geen paniek! Het kan zijn dat er sprake is van een fenomeen dat bekend staat als slaapregressie. Dat is een volkomen natuurlijke verandering in het slaappatroon van je kleintje, die meestal verband houdt met mijlpaalmomenten in de mentale ontwikkeling.
Zoals je waarschijnlijk maar al te goed weet, zijn er een heleboel dingen die de slaap van jouw kleine kunnen verstoren. Het wijzigen van de klok bij de wisselingen tussen zomer- en wintertijd, een zonnestraal door het raam, warmer weer, honger, tandjes krijgen, hoest en verkoudheid, kolieken, reflux... Het kan allemaal leiden tot rusteloze dagen en slapeloze nachten.
Het is altijd de moeite waard om te controleren of er sprake is van een van deze factoren, omdat dit problemen zijn die gemakkelijk opgelost kunnen worden.
Slaapregressies zijn anders. Ze kunnen optreden, hoe gezond je baby ook is en hoe goed je slaaptraining ook is geweest. Het goede nieuws is echter dat de meeste slaapregressies gewoon weer verdwijnen. Ze hebben even hun eigen tijd nodig. Het kan een week duren, of misschien een paar maanden. Blijf gewoon rustig en houd je zenuwen in bedwang, want consistentie en vasthouden aan je routines vormen de sleutel om je door deze moeilijke tijden heen te slepen!
Hoe weet je of het slaapregressie is?
Het belangrijkste teken van een slaapregressie is een grote verandering in slaappatronen. Dingen om op te letten zijn:
· Dutjes overdag worden korter
· 's Nachts vaker wakker worden
· Oververmoeid raken door gebrek aan goede slaap
· Moeilijker in bed te krijgen voor dutjes en korte slaapjes
· Niet gemakkelijk weer in slaap vallen als ze wakker worden
· Chagrijnig zijn zonder reden
Nadat je alle mogelijke externe factoren, zoals te veel licht of kou, hebt uitgesloten en gecontroleerd hebt of je kleintje geen honger heeft, ziek is of nat, dan zou wel eens sprake kunnen zijn van een slaapregressie.
Wanneer treedt slaapregressie op en hoelang duurt het?
Bij baby's en peuters kan op elk moment een slaapregressie optreden. Meestal zijn ze eerder gekoppeld aan grote mentale ontwikkelingsstadia, dan aan fysieke veranderingen zoals groeispurts – hoewel ook deze laatste van invloed kunnen zijn op het slapen. De duur van slaapregressies varieert tussen 2 en 6 weken. Niet alle baby's zullen alle slaapregressies doormaken tussen hun geboorte en hun derde levensjaar. De mate van gevoeligheid verschilt per kind, waarbij sommige baby's er weinig last van hebben en anderen er juist zeer gevoelig voor zijn.
Er is algemeen een aantal levensfasen erkend, waarin je kleine een slaapregressie kan doormaken. De exacte leeftijd kan variëren. Alle baby's zijn immers kleine individuen en volgen hun eigen tijdschema. En niet elke baby zal tijdens een of alle van deze stadia een slaapregressie doormaken:
- 8 weken: bij de opstart van het bioritme
- 4 maanden: je baby begint om te rollen
- 8 maanden: besef van persoonlijkheid
- 12 maanden: beginnen lopen en verlatingsangst
- 24 maanden: praten en onafhankelijkheid
Slaapregressie rond 8 weken
Nieuwe baby's komen heerlijk slaperig ter wereld, gewapend met melatonine van de moeder. Dit is het slaaphormoon, dat begint te werken als het donker wordt en ons helpt om onze circadiaanse ritmes en ons slaapritme te regelen.
Als deze melatoninevoorraad van de moeder na de eerste weken opraakt, dan kun je plotseling met een zeer wakkere baby te maken krijgen! De hazenslaapjes overdag en het niet goed slapen 's nachts kan voortduren tot ze na een maand of zo zelf melatonine beginnen te produceren.
Wat moet je doen?
Verduisteringsgordijnen kunnen baby's helpen om het verband te leggen tussen donker en slapen, waardoor ze een goed nachtelijk slaappatroon kunnen ontwikkelen. Het aanpassen van de tijden van dutjes kan ook helpen om de kleine van de slaapgewoonten als pasgeborene af te laten komen.
4 maanden slaapregressie
Rond de leeftijd van 4 maanden leert je baby om zich om te rollen. Dat is een enorme verandering! Het betekent dat ze zich klaarmaken om de wereld te gaan verkennen. Dit is ook de tijd waarin je baby de grootste veranderingen in het slaapritme doormaakt. Steeds vaker overdag volledig wakker zijn en 's nachts om de twee uur wakker worden. En als je baby alleen maar gaat slapen als hij of zij wordt vastgehouden of gewiegd, dan zijn jullie allebei binnen de kortste keren oververmoeid!
Wat moet je doen?
Je kunt het wakker worden niet tegenhouden. Maar wat je wel kunt doen, is je kleine helpen om zelfstandig weer in slaap te komen. Sommige mensen noemen het slaaptraining, maar het hoeft geen bootcamp te zijn! Laat je kleintje nooit lang huilen. Maar het is misschien soms goed om gewoon even te wachten, om te zien of hij/zij weer tot rust komen. Vaak gebeurt dat. Probeer je kleintje zachtjes neer te leggen als hij/zij slaperig is, maar nog wel net wakker, en laat hem/haar 'uit zichzelf' in slaap vallen. Sommige ouders zweren bij 'witte ruis' om hun kindje (weer) in slaap te krijgen. Zelfstandig weer in slaap laten komen is, als het eenmaal lukt, een absoluut keerpunt!
8 maanden slaapregressie
Rond de leeftijd van 8 tot 12 maanden vindt de volgende grote sprong in het leven van een kind plaats! Je kleine begint te beseffen dat jij bestaat en dat hij (of zij) dat heel erg leuk vindt. Zó leuk zelfs, dat er verlatingsangst optreedt op het moment dat je hem (of haar) neerlegt voor een dutje, of alleen achterlaat voor de nacht.
Kinderen kunnen op deze leeftijd ook grote sprongen maken in hun fysieke ontwikkeling. Zitten, staan of zelfs hun eerste stapjes zetten. En dan oefenen ze al die nieuwe vaardigheden in hun bedje. Dat is volkomen normaal. Laat ze vooral hun gang gaan. Ze zullen er snel genoeg achter komen dat ze, als ze weer gaan liggen, vanzelf weer in slaap vallen.
Wat moet je doen?
Blijf bij je routine van ochtend- en middagdutjes. Blijf in de buurt terwijl ze zich in bed installeren en zorg voor veel oogcontact. Ja, je bent er nog! Laat je niet verleiden om ze iets nieuws te geven dat ze nog nooit eerder nodig hadden om in slaap te komen - zoals extra eten of knuffels. Het is nu echt de tijd om te werken aan het zelfstandig in slaap vallen en 's nachts doorslapen. Voordat de driftbuien van je peuter komen aandrijven!
12 maanden slaapregressie
Zo ongeveer in deze leeftijdsfase kan een plotselinge toename van verlatingsangst optreden. Je peuter kan onvermurwbaar zijn en pas gaan slapen, nadat jij nog een laatste knuffel hebt gegeven. Misschien heeft hij/zij ook geleerd, dat het maken van heel veel lawaai resultaat oplevert!
Dit is het stadium waarin het belangrijk is om te beseffen dat er niets mis is met je kind. Ze zijn gewoon aan het uitproberen, omdat ze jouw aandacht willen. Tegen deze tijd zijn nachtvoedingen niet meer nodig en zou je peuter een goede, lange nachtrust moeten hebben en overdag een dutje doen. Dus houd vol en blijf consequent! Houd je aan de routine. Het werkte eerder en dat zal het weer doen.
Wat moet je doen?
Ga gewoon door met wat je eerder deed. Een korte knuffel als ze wakker worden, maar verder consistent zijn in je gedrag. Breng als ouders de kleine ieder op zijn beurt naar bed - verlatingsangst kan erger worden als ze elke avond dezelfde ouder verwachten. Combineer alle dutjes tot één. Dit zou genoeg moeten zijn en helpen om 's nachts beter te slapen. Misschien kan een teddybeer, speelgoed of een knuffeldoekje op dit moment het comfort bieden dat ze zoeken. En de druk bij jou wat wegnemen!
24 maanden slaapregressie
Goed gedaan! Je hebt het tot nu toe overleefd, dus je zult wel blij zijn te horen dat dit de laatste periode van slaapregressie is die je moet doorstaan. Je peuter gaat voor twee doelen. Inmiddels testen ze hun gevoel van onafhankelijkheid: de grenzen van hun bed en jouw grenzen. Ze gaan niet slapen, omdat dat gewoon niet is wat ze willen... Nee dankjewel!
Laat je niet verleiden om ze in een groter bed te leggen. Daarvoor is het nog te vroeg en het enige wat je ermee bereikt, is dat ze nog meer (makkelijker) opstaan, om van hun nieuwverworven vrijheid te genieten. Stop niet met de dutjes. Wacht daarmee tot je peuter ten minste 10 dagen lang niet op het gebruikelijke tijdstip in slaap valt. Zorg ervoor dat hun kamer absoluut donker is, zodat ze alle hulp krijgen die ze nodig hebben om te slapen.
Wat kun je doen?
Blijf kalm en ga gewoon door. Ga gewoon door met het kinderbedje en de dutjes en blijf bij het slaapregime dat je al hebt gecreëerd. Je zou een klein, zwak nachtlampje kunnen proberen, als extra geruststelling en om het wakker worden interessanter te maken.
Even alles op een rijtje
Wees voorbereid, voordat het gebeurt
In welke fase je ook zit, zorg voor een slaapplan. Je bent daardoor veel beter voorbereid als je baby tekenen van slaapregressie begint te vertonen. Zorg voor goede routines die voor jou en je kleintje werken. Het biedt je een reddingsboei om aan vast te klampen als het schip van de slaap ten onder dreigt te gaan!
Maak een dagelijks schema met de juiste hoeveelheid tijd voor wakker zijn, spelen en rusten. Je wilt niet dat je baby oververmoeid raakt en onrustig is. Maar ook niet al te veel uitgerust op het moment dat het tijd is om naar bed te gaan.
Creëer rust voor het slapengaan.
Vooraf, tenminste gedurende een uur, zacht licht, rust, stilte en geen beeldschermen. Een ontspannend bad, het lezen van een verhaal of zachte muziek... het kan allemaal helpen om het besef te creëren dat de slaaptijd is aangebroken. Leg vervolgens je baby neer als hij/zij slaperig maar nog steeds wakker is, om het zelfstandig in slaap vallen aan te moedigen
Creëer de juiste slaapomgeving
Zorg ervoor dat de babykamer een comfortabele temperatuur heeft om te slapen – rond de 18 ºC is ideaal. Doe geen licht aan om je kleintje te helpen om in slaap te komen en 's ochtends langer te blijven slapen
Investeren in een echt goede matras, zoals de AeroSleep Evolution Premium. Dat kan het verschil maken voor een goede nachtrust. Baby's ademen gemakkelijker als ze op deze 3D-honingraatstructuur liggen, terwijl de absorberende laag eronder ze droog houdt. Geen kriebelende huiduitslag meer die ze wakker houdt. Dit model is ook snel om te bouwen tot een hellend slaapoppervlak. Absoluut nuttig als koliek, verkoudheid en reflux met elkaar samenzweren om ervoor te zorgen dat jouw kleine zich ellendig voelt en tegelijk al jouw goede slaapplanning ongedaan maken!
Twee stappen vooruit...
Vergeet niet dat slaapregressie gewoon deel uitmaakt van de normale ontwikkeling van je baby. Het is een teken dat ze die kleine stapjes naar voren zetten en nieuwe dingen ontdekken over zichzelf en de grote wijde wereld waarin ze gekatapulteerd werden. Zoveel te leren, zoveel te verwerken, het is niet gek dat ze niet meer zo zorgeloos slapen als vroeger. Maar uiteindelijk kom je er wel doorheen. Blijf consequent, houd je vast aan je routines en je zult zien dat alles in een oogwenk weer normaal zal zijn!